Dündarlı Kasabası-Niğde

 Kategoriler

Ana Sayfa
1834 Nüfus Sayımı
DÜNDARLI'NIN TARİHİ
Resimler
Derneğimiz
Kasabamızı Tanıyın
Ziyaretçi Defteri
Firma Rehberimiz
1530 Niğde Haritası
Ağıt ve Şiirler
Kasabada Kullanılan Kelimeler
Araştırma Yazısı
Resim Gönderme
1965'ten Günümüze Nüfus Bilgileri
Şehitlerimiz

Dündarlıdan Haberler(614)

 

 

Anket Eklenmemiş

 Anket

- Oy Kullanılmış
( Sonuçlar )

 

 


DÜNDARLIDA EVLENME GELENEĞİ:

Evlilik toplumun en küçük kuruluşu olan bir ailenin oluşması için atılan ilk adımdır. Dündarlı' da düğün geleneği birçok aşamalardan geçmektedir.

Dündarlı 'da evlenmeler genellikle görücü usulü ile olur. Erkeklerde evlenme yaşı 18 - 22 yaşları arası; kızlarda ise 18 - 22 yaşlar arasındadır. Fakat eğitim görmüş gençlerde evlenme yaşı daha yüksektir. Erkeklerin askerliklerini bitirmeleri beklenmez ve çocuk sahibi insanların askere gittikleri çoğunluktadır. Kızlarda evlenme yaşı erkendir. Ayrıca büyük kız dururken küçüğün evlenmesine izin verilmez. Günümüzde biraz değişmesine rağmen evlilik konusunda kızın rızası alınmaz ve kararı anneyle baba verirler.

Dündarlı da evlenmenin çeşitli aşamalarını şöyle sıralayabiliriz:

1- Kız Beğenme
2- Dünürcü Gitme
3- Kesim Kesme ve Helva Yeme
4- Dua Merasimi
5- Nişan
6- İzinname
7- Düğün

1-KIZ BEĞENME:
Yurdumuzun bir çok yerinde olduğu gibi Dündarlıda da çok eskilerden beri kız isteme görücü usulüyle yapılamaktadır. Damat adayı görüp beğendiği kızı, arkadaşı veya yakın akrabası vasıtası ile anasına söyler (Babasına söyleyemez veya söyletemez çünkü ayıptır.) Damadın babası ve annesi uygun bulursa hemen ağız yoklama aşamasına geçilir zaten herkes birbirini tanıdığı için kız görmeye gerek görülmez. Damat olacak erkeğin çok yakınlarından birkaç kadın bir bahane ile kız anasına çıtlatırlar falanca oğluna dünür gelecek ne diyorsunuz denir. Kız anası bir danışalım ben size bildiririm der veya olmayacak gözüyle bakıyorsa "kızımızın yaşı küçük, çeyizimiz eksik, şu anda düğün yapamayız, borçluyuz" diyerek bin bir türlü bahaneler bulurlar veya tek kelimeyle hiç duymamış olayım münasibi var der ve işi bitirir. Kız anası uygun buluyorsa aile eşrafında konu açılır sonuç olumlu ise gelen kadınlara haber gönderilir hayırlıysa olsun denilir.

2-DÜNÜRCÜ GİTME:
Oğlan evinde bir değerlendirme yapılıp kız istenmeye karar verilince, ilk olarak kadınlardan bir haberci gönderilir. Haberci dünür geleceklerini söyleyerek belirli bir gün tespit edilir. Genellikle bu günün Perşembe veya Cuma olmasına özen gösterilir. Kız isteme zamanı mevsim kış ise akşam, yaz ise öğle veya ikindiden sonra olur. Çevrede hatırı sayılan ve sevilen kişilerle, oğlanın babasıyla kız evine giderler. Kız tarafı gelenleri karşılayıp içeri alır. Hal ve hatır sorulduktan sonra oğlan evinden yaşlı, olgun ve laf bilen birisi tatlı bir girişle "Allah'ın emri, Peygamberin kavli ile kızınızı istemeye geldik" diyerek kızlarına talip olduklarını bildirir ve kızı isterler. Kız evinin büyükleri "hayırlıysa, kısmetse olur" gibi sözlerle cevap verirler. Oğlan evinin ileri gelenleri ise oğlanın işi ve meziyetlerini anlatırlar. Dünür gitme birkaç kez tekrarlanır En sonunda kız evinin büyükleri "babamıza ve büyüklerimize bir danışalım" diyerek düşünmek için zaman istedikten sonra oğlan evi kız evinden ayrılır. En sonunda kız evinin büyüklerinden biri buyurun kahvenizi için der ve dünür gitme işlemleri tamamlanır. Böylece yeni kurulacak yuvanın temeli atılmış olur. Günümüzde artık kız babaları kızını çağırarak onun fikrini de almaktadırlar. Baba kızın fikrini almak için kendisi değil de annesini görevlendirir. Böylece kızın da görüş ve düşünceleri alınmış olur. En sonunda kızın ailesi tekrar bir araya gelerek durumu değerlendirirler. Hatta kızın dedesi, ninesi ve yakın akrabalarının da fikirleri ve gönülleri de alınarak en son karar verilmektedir.

3-KESİM KESME VE HELVA YEME:
Bu gidip gelmelerde çok yakınlardan tutunda, hatırı sayılır olgun kişilerde devreye girerler. Kız evi bütün bu gidip gelmeler sonunda ikna olup kızını vermeye razı olunca kesim kesme işlemine geçilir başlık ne kadar olacak oğlan evi neler alacak kız evi neler yapacak bunlar konuşulur bazen bu işlemlerin yazıya döküldüğü olmaktadır. Kesim işleminde de anlaşma sağlandıktan sonra Oğlan evinden getirilen helva başta olmak üzere diğer bazı yiyecekler hazırlanır bulunan cemaate yenileri davet edilerek ikram edilir. Helva ve yiyecekler bol miktarda getirilir ki ertesi gün kız evi yakınlarına dağıtır. Bu ikramlar esnasında hocaya dua ettirilir. Kadınlar ve erkekler için ayrı kurulan sofranın amacı, çevreye evlilik amacını belirtilmesi, tarafların birbirine tatlılıkla yakınlaşması ve aralarındaki kaynaşmayı sağlamaktır. Bu işlemlerden birkaç gün sonra “BAŞYUMASI “ adeti vardır oğlan tarafının kadınları toplanır kadınlar kız evine giderek gelinin başı yıkanır yeni kıyafetler giydirilir. Yüzük ve küpe başta olmak üzere takılar takılır. Oğlan evinin yakını kadınlar yazma eşarp donluk gibi giyecekler alarak atkı olarak atarlar şimdilerde altın ve dövizde atılmaktadır. Atkı işlemi bittikten Şeker lokum büskivi gibi ağız tadı yiyecekler ikram edilir. Sonra defle yöresel türküler söylenir oyunlar oynanır.

4- DUA MERASİMİ:
Baş yuma dan sonra oğlan ve kız evi arasındaki yakınlaşma iyice artar. Oğlan evi sürekli kız evine hediyelerle gider gelir kız evi de buna karşılık verir gidip gelmelerde mutlaka hediyeler alınır. Hediyesiz gitmek kesinlikle ayıptır. Bu arada damat kız evine gizli gitmek zorundadır ne çevreye nede kızın anası ve babasına görünmemek zorundadır. Bu gidişlerde ilginç olaylar olur damat bohça hazırlar içerisinde giyecek ve yiyecekler olur özellikle ilk görmeye gittiğinde kızı göremez veya eve giremezse bohçayı bir yere saklar tabi takipçisi olduğundan habersiz takipçiler bohçayı bulurda ele geçirirse damat yandı buna bohça çalma denir ki eskiden çok yaşanırdı. Şimdilerde pek olmuyor gizlilik katlı sayılır. Bu gidip gelmeler sırasında dua günü kararlaştırılır. Kararlaştırılan günden önce oğlan tarafı gelin kızın giyeceklerini alır iki tarafda tüm eş dost akraba ve komşularına davet yollar ve toplanılarak kız evine gidilir oğlan tarafı kurbanlar keser kazanlar kurulur yemekler hazırlanır gün boyunca sofralar kurulur haremlik selamlık şeklinde sofralarda yemekler yenirdi, yemek sırasında millet muzurluklar düşünür birbirinin cebine yemek doldurulur cezalandırılmalar yapılırdı (şimdi ise sadece şeker ve lokum biskivi yemeklerin yerini  almıştır.) Yemekten sonra dualar okunur. Böylece akşam olur akşam atkı merasimine geçilir genelde şalvarlık tabir edilen kadife empirme gibi giyecekler atkı olarak atılır altın para ve dövizde şimdilerde atılmaktadır.

5-NİŞAN MERASİMİ:
Oğlan yakınları  kız evine oturma adetini yerine getirmek zorundadır bu oturmalar genelde duadan sonra yapılır giyecek ve yiyeceklerle kız evine gidilir kız evi yemek hazırlar yenir sohbet edilir ve kalkılır bu oturma adeti damadın kardeşleri amcaları dayıları hala ve teyzeleri tarafından yapılır. Böylece oğlan evi ile kız evi birbirine daha yakınlaşmış olurlar.  Nişanlılık dönemi uzun sürer bir veya birkaç sene sürmektedir. Nişanlılık dönemi hem oğlan evi hem de kız evi için ekonomik yönden çok ağır olmaktadır. Bu dönem düğün için bütün hazırlıkların yapıldığı bir dönemdir. Oğlan evi kız evine her gidişinde el öpmelik verir. Bu para, giyecek, çerez ve yiyecek şeklindedir. Nişanlılık döneminde bayram olursa gelin kıza bayramlık alınır. Dündarlı'da nişanlı gençlerin birlikte olmalarına ve beraber gezmelerine izin verilmez. Ancak son yıllarda oğlan ile kızın konuşmalarına, anlaşmalarına, birbirini görmelerine ve gezmelerine artık izin verilmektedir. Bunda sosyal toplum gelişimindeki değişikliklerin büyük etkisi olmuştur. Nişanlılık dönemindeki hazırlıklar bittikten sonra düğün yaklaştığında nişan merasimi yapılır bu merasimde duada olduğu gibi davet yapılır ve atkı atılır şeker lokum dağıtılarak dualar okunur.

6-İZİNNAME:
Düğün günü iki aile arsında kararlaştırılır. Ve düğün hazırlıkları başlar. İlk iş olarak oğlanın babası nikah hazırlıkları için kızın nüfus cüzdanını almaya kız evine gelir. Burada kız babası ile konuşulur. Altın yeri olarak bahçe veya tarla belirlenir. Kaç kat elbise alınacağı, düğünde çalgı çalınıp çalınmayacağı ve diğer kız evinin istekleri kabul ettirildikten sonra kızın nüfus cüzdanı oğlanın babasına verilir. Bu işlerin bitiminden şehre gidilir resmi nikah işlemleri yapılır burada genelde gelin kız ilk defa şehre gitmiş olacağından ilginç gelişmeler olur duyulan ilginç bir gelişme damat nişanlısını sinemaya götürür herkül filmidir film başlar gelin kız herkülün üzerine geldiğini zandederek kaçmak ister karanlıkda çıkamaz kısaca sinama salonunu birbirine katar. Bu arada alış verişler yapılır bu işlemler birkaç gün sürmektedir.

7-DÜĞÜN:

a) Pırtı Görme:
Düğün ve nikah günü yaklaştığı zaman oğlan ve kız evi alışveriş için bir gün kararlaştırırlar. Alışveriş yapılan bu güne "pırtı görme" adı verilir. Önce kıza ve eve alınacak eşyalar konuşulur. Pırtı görme için tespit edilen günde, gelin kız, annesi, kız kardeşi ve gelinleri hep beraberce oğlan evine giderler. Orada oğlanın annesi, kız kardeşi varsa gelinleri hazır bulunur. Hep beraberce elbise görmek için alışverişe çıkılır. Bu sırada oğlan evinde kalanlar yemek hazırlarlar. Kız ve oğlan evinden çıkarak gerekli alışverişi yaparlar. Özellikle manifaturacıda her tarafın yakınlarına hediyeler alınır. Ayrıca kıza elbiseler, ayakkabılar, terlikler, makyaj takımı, ortaklaşa yapılacak ev eşyası ve daha başka gerekli olan, istenilen şeyler alınır. Alışverişin bitiminde ise topluca oğlan evine gelinir. Kız evinden gelen misafirler, oğlan eviyle beraber hazırlanan yemekleri yerler. Alışveriş için köyden Niğde ye gidenler, alışverişin bitiminden sonra topluca lokantaya giderler. Yemekler yendikten sonra çarşıdan alınan eşyalara yeniden bakılır ve eksik bir şeyin olup olmadığı kontrol edildikten sonra teker teker bohçalara yerleştirilir. Böylece pırtı görülmüş olur.

b) Bayrak kaldırma :  
Kasabada cenaze veya yas gerektirecek bir durum yoksa bayrak kaldırmak için usulen kız evinden izin alınır Eskiden düğün pazartesi başlardı ve bir hafta sürerdi şimdi ise pazartesi başlar Perşembe biter veya Perşembe başlar Pazar biter. Öğleden sonra bir gurup toplanarak hoca eşliğinde düğünün yapılacağı evde toplanılır herkes bayrağı tutarak dua edilir bayraktar olmak isteyen bayrağı alarak dama diker. Bayraktar düğün boyunca düğündeki tüm hizmetlerden ve bayraktan sorumludur bayrak çalınır veya hizmet de kusur ederse çeşitli cezalara çarptırılır bu genelde suya çekme veya yiyecek çerez türü şeyler şeklindedir. Bayrak kaldırıldıktan sonra şeker lokum ikram edilir sohbetler yapılır ve dağılınır.

c) Yol yemeği ve yol dağıtma: 
Bayrak kaldırıldığı günün ertesi gençlerden bir gurup toplanır yol dağıtılacakların listesi yapılır ve her kes bir mahallenin listesini alarak yol tabir edilen bir metre bezleri (şimdilerde çorap veya mendil) eline alarak dağıtmaya başlar bu arada düğün evine gelene orada verilir, kazanlar kurulur, yemekler hazırlanır gelen herkese sofra kurulur dualar okunur ve o gün böylece geçerdi son zamanlarda yemek kaldırılmış yerine şeker sigara ve lokum getirilmiştir. Her düğünde mutlaka çalgı tutulur bazen davul zurna bazen cümbüş takımı olsada genelde elektro bağlamacı çalgı vazifesi görür. Çalgı başladığında oyunlar başlar herkes birbirini oyuna kaldırır paralar yapıştırılır bu eğlence gece geç saate kadar sürer geç saatlerde sık olmasa da gizlice içki masaları kurulur sofradaki yemek beğenilmezse düğün evinin koyunu keçisi tavukları artık ne bulunursa hiç affedilmez. Düğün sahibinin yoksa akrabalar hatta komşuların hayvanlarına kadar bu sarkabilir. Düğünler hep haremlik selamlık şeklindedir kadınların bulunduğu yere bekçi konur ve erkeklerin seyretmemesi sağlanır. Düğünde bazı kadınlar üç etek denen yöresel kıyafeti giyerlerdi. Son zamanlarda yöresel kıyafetler kalmamıştır yerini şık zarif fakat kapalı kıyafetler almıştır. Kadınlar yanlarında bozuk para getirirler. Bu bozuk paralar oynamaya kalkanlar için parayı tefçiye verirler.Genelde beğenilen bekar kız oyuna kalktığında oğlu veya kardeşi için talip olan oynayan kız için bozuk para verirki ilk ışıkları çakmış olur. Tefçi çalar ve tef eşliğinde ikişer kişi kalkarak oyunları oynarlar ve eğlenirler. Kadınlar arasında kahış oyunu diye bir oyun vardır ki arasına düşene Allah yardım etsin. Silah atmak adettendir mermiler genelde damat veya kayın baba tarafından temin edilerek dağıtılır ve herkes silah yarışına çıkar son zamanlarda silahların yerini havai fişekler ve maytaplar almıştır. Tabi düğün sırasında ceplere maytap koymak gibi şakalarda mevcuttur.

Gelin kız yakın arkadaşlarını ve akrabalarından oluşan genç kızları toplayarak akrabalarını gezer her gittiği evde eğlenceler düzenlenir oyunlar oynanır ve yemekler yenir. Gündüz böylece geçer akşam ise kız evine dönülür. Kız evinde de yol dağıtılır gelen misafirlere şeker sigara ve lokum ikram edilir. Kız evinde erkekler olmaz kadınlar hayırlı olsuna gelir ve çeyiz ve dürü getirirler.

d)Yenge çıkarma :
Yol dağıldıktan sonraki gün genelde yenge günüdür. Öğlene kadar oğlan evinde düğün sürer öğlenden sonra oğlan evinde toplanılarak hazırlıklar yapılır çalgı hazırlanır çalgı önüne köçek bazen deveci gibi ilginç figüranlar hazırlanır Önde çalgı ve figuranlar olmak üzere erkekler yaş sırasında arkasında kadınlar aynı sırada olmak üzere sinilere hazırlanan yiyecek ve hediyeler eşliğinde yol uzatılarak yaya olarak kız evine gidilir tabi yolda ilginç gelişmeler olur  karda birbirini düşürmek kartopu atmak birbirine un biber atmalar gibi. Kafileye katılmayanlar dama çıkarak seyrederler. Giderken silahlar sıkılır havai fişekler veya maytaplar patlatılır. Kız evine selam verilerek girilir kız evinde kız tarafı toplanmış bekliyordur. Oğlan evinden gelen misafirler odalara buyur edilir. Sigara şeker ve lokum ikram edilir. Oyun ve türlü eğlenceler tertip edilir. Akşama doğru oğlan evine dönülür. Oğlan evinde eğlence ve oyunlar devam eder gece geç vakitte 18 batman yünden yapılan yatak kız evine traktör arkasında silah ve bağırmalar eşliğinde götürülür.Yenge günü öğleden sonraki kız evinin eğlencesinden sonra, akşamda kız evinde kına gecesi yapılır. Kına gecesinde gündüz oğlan evinden gönderilen çeşitli çerez ve kuru yemişler yenir. Kına gecesi eğlencesine oğlan tarafından kadınlar da katılırlar. Tüm davetlilerin gelmesiyle kına gecesi başlar. Gecede, gelinin başı kırmızı pullu örtüyle örtülür. Tef eşliğinde kızın arkadaşları, akrabaları ve komşuları oyunlar oynar, şarkı söyler. Tefçi, gelin kızın basında maniler, türküler ve şarkılar söyler. Kızın sağ avucunun içine kına konur ve davetliler kınanın üzerine para koyarlar. Belirli bir süre yapılan eğlenceden sonra gelen davetliler dağılırlar. Kızın yakın arkadaşları kız evinde kalır. Damat birkaç arkadaşı ile kız evine gelerek eline kına yaktırır.Kendilerinin ve gelin kızın eline kına yakarlar. Kına yakılırken orada bulunan bütün davetliler ve kız anası ağlar. Kına gecesi davetlilerin dağılmasıyla sona erer. Hoca nikahı için gizlice damat ve gelinin vekaleti alınır ve gizlice hoca nikahı tekrar kıyılır.

e) Gelin Çıkarma ve Güveybaşı :
Pazar veya Perşembe günü öğle namazından sonra oğlan evinde araçlar toplanır gelin arabası süslenir. Araçlara binilerek silah bağrışma çeşitli oyunlarla yola çıkılır. Kız evinde ise çeyizler serilmiş görücüye çıkarılmıştır. Kız evine gelinir çeyizler yüklenmeye başladığında kız yakınları çeyizleri hediye almadan vermez hediyeler verildikten sonra çeyiz yüklenir. (Çeyizde Yöresel halılar ve yastıklar olmak üzere iğneden ipliğe bir evin ihtiyacı olan tüm eşyalar bulunur.) Sıra gelini kilitli kapı arkasından çıkarmaya gelmiş dir. Kapı bastırma diye adet vardır burada gelinin hazırlandığı odanın kapısı kilitlenir ve bu kapı kilidi ancak hediye verilerek açılır. Gelin çıkarıldıktan sonra konvoy yolu uzatarak oğlan evine döner oğlan evinde toplanan ahali dua eder ve atkı işlemi başlar. Damadın odası serilir çeyizler açılır. Diğer taraf da Damat bayraktarın evindedir ve bekar arkadaşlarına teslimdir bekar arkadaşları damadı banyo yaptırırlar traş ettirirler burada evli gençler damadın peşindedir damadı ele geçirirlerse çeşitli işkenceler yaparlar ki bunların başında keven batırma gelir eşyaları filan evlilerce alınırsa damadın koruyucuları ne yapıp yapıp geri almak zorundadır bu genelde çerez türü şeylerle ikna edilir. Gelin çıktık dan sonra damat evlilere geçer damadın çağırdığı arkadaşları bayraktarın evinde toplanır sigara lokum şeker ikram edilir. Güveği başında kurallar vardır. 1. Kapı çalınır gel denmeyince içeri girilmez. 2. Selam verilerek içeri girilir. 3. İzin alınarak oturulur. 4. damada mutlaka döşeğin hayırlı olsun denir. Bu kurallar ihlal edildiğinde mahkeme kurulur ceza işlemi başlar ayrıca çeşitli bahaneler veya bulunan açıklar değerlendirilerek cezalar kesilir bu genelde çerez türü şeyler alınarak beraberce yenir. Akşam olunca Bayraktar tarafından hazırlanan sofrada yemek yenir ve yatsı namazına gidilir. Yassı namazından sonra herkes dağılır ve damat akıl hocalarının eşliğinde gelinin odasına gider. Bekleme faslından sonra silahlar atılarak düğün meresimi tamamlanmış olur. Sabah erkenden damat köyde bir tur atarak eve döner. Gelinlik adeti mevcut olup bu birkaç ay sürer. Gelin kayınbabasının veya kayınlarının bulunduğu yerde oturamaz yemek yiyemez çay içemez ve sürekli yaşmaklı durmak zorundadır ta ki onlar izin verinceye kadar.


Mehmet BABAOĞLU
mehmetbabaoglu@hotmail.com
 

..:: Kolay Bilgisayar Ltd. Şti. ::..